Dişli takım fabrikasında üretim; malzeme, kesme, delme, torna, ısıl işlem, diş açma ve taşlama ünitelerindeki işlemlerle gerçekleşmektedir. Dişli yapımında kullanılan başlıca malzemeler; sementasyon çeliği, alaşımsız makine yapım çeliği ve alaşımlı makine yapım çeliğidir. Bu malzemeler, belirli oranda Karbon, Manganez, Silisyum, Molibden, Fosfor, Kükürt, Krom ve Nikel v.b. maddeler içerirler. Malzemeler, stok sahasına gelir ve malzeme tanıtım kartları kontrol edildikten sonra, resimleri ile birlikte testere tezgahına gönderilir. Kesme Ve Delme Malzemeler, vinç yardımıyla tezgahın (testere) üzerine konulur. Tezgaha bağlı malzemeler, çaplarına göre kesilir. Malzemeler kesilirken soğutma suyu kullanılır. Tesviye operatörü, parçanın alın yüzeyi boyadıktan sonra el matkabı ile deler. Torna Uzun kütük şeklindeki malzeme, vinç yardımı ile bir tarafı torna tezgahının aynasına, diğer tarafı puntaya gelecek şekilde bağlanır. Parça, torna tezgahında imalat resmine göre torna edilir. Torna edilen yüzeyler, zımparalanır. Parça, torna işlemi tamamlandıktan sonra kontrol edilir ve tezgahtan sökülür. Parçanın, imalat resmine göre, diş çapı, alın yüzeyleri, göbek faturası ile dışçap arasındaki kısımları v.b. torna edilebilir. Fabrikada, seçtiğimiz ürünlerin işlem gördüğü 3 adet torna tezgahı incelenecektir. Isıl İşlem Isıl işlem, katı haldeki metal veya metal alaşımlarına, kimyasal bileşimi dikkate alınarak, belirli özellikler kazandırmak amacı ile bir veya daha çok sayıda, yerine göre ard arda uygulanan ısıtma ve soğutma işlemidir. Dişlilere uygulanan başlıca ısıl işlemler aşağıdaki gibi sıralanabilir:
a) Normalleştirme (Normalize) Tavı
b) Sementasyon (Karbürleme)
c) Sertleştirme
d) Menevişleme Normalleştirme (Normalize) Tavı
Normalleştirme tavı, tane küçültmek, homojen bir mikro yapı elde etmek ve çoğunlukla mekanik özellikleri geliştirmek amacıyla ötektoid altı çelikleri Ao3 ve ötektoid üstü çelikleri Aoom dönüşüm sıcaklıklarının yaklaşık olarak 500C üstündeki sıcaklığa kadar ısıtmak ve fırın dışında sakin havada soğutma işlemidir. Normalleştirme süresi, ocağın yükselme süresi ile dişlinin ocakta bekleme süresinin toplamından elde edilir.
Sementasyon Sementasyon (Karbürleme), uygun bir karbon verici ortamda çeliği, genellikle dönüşüm bölgesi (Ao1 ve Ao3) üstündeki bir sıcaklığa ısıtmak ve bu sıcaklıkta bir süre tutarak yüzeyindeki karbon miktarını arttırmaktır. Malzeme, ya karbürlemeden sonra ani soğutulur veya sert bir yüzey ve uygun özellikli bir çekirdek elde etmek için tekrar ısı işlemine tabi tutulur. Semente edilen parçanın deformasyon kontrolü yapılır ve yüzeyleri bilya püskürtülerek temizlenir. Sertleştirme, bir alaşımı dönüşüm bölgesinin üstünde veya içindeki bir sıcaklığa kadar ısıttıktan sonra, bu sıcaklıktan kritik soğutma hızına göre uygun bir ortamda soğutmaktır.
Menevişleme Menevişleme, ısı işlemi ile sertleştirilmiş bir çeliği Ao1 dönüşüm sıcaklığıaltında ve yüksek olmayan sıcaklıklarda (150- 4500C) ısıtarak uygun bir hızla soğutup gevrekliğini giderme işlemidir.
Yukarda belirtilen dört işlem, ısıl işlem kapsamında ele alınacaktır. Isıl işlemde farklı ocaklar bulunmakla birlikte; ocağın potası değiştirilerek farklı parçalar aynı ocakta işlem görebilmektedirler. Uygulamada, seçilen
parçaların işlem gördüğü iki ocak ele alınmıştır.
Diş Açma
Parça, ısıl işlemden sonra tekrar torna tezgahına gittikten sonra veya tornaya gitmeden önce diş açma tezgahına gelir. Diş açma tezgahına bağlanan parçanın resim ölçülerindeki karakteristiklerine göre dişleri taş paylı olarak açılır ve kontrol edilir. Seçilen ürünlerin işlem gördüğü diş açma tezgahı da iki adettir.
Taşlama
Parçalar, diş açma işleminden sonra tekrar ısıl işleme gider. Isıl işlemden
sonra parça, resim ölçülerine uygun olarak konik ve/veya modül taşlama
tezgahlarına gelerek taşlanır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder